Studia Filmowe „Wir” i „Kronika”, czyli kilka uwag na temat produkcji filmów dokumentalnych po 1989 roku

The article provides an overview of a history of the two institutions involved in the production of documentary films - Film Studio "Kronika" and Film Studio "Wir". Their example can verify the general statements about the condition of Polish cinema after 1989. Discussion of the economic context and market regulation, about realities of teamwork, gives a more complete picture of how the producers of documentaries and newsreels were fighting to survive in a market of free media. The author analyzes and discusses legislation and financial reports, showing that the specific economic situation and sources of funding for "Kronika" and "Wir" had a direct impact on the quantity and quality of the completed documentary and archival notations. Reflections on the execution of particular projects, illustrate the survival strategy of institutions focused on production of non-commercial films. Discussion of the circumstances of the fall of the Film Studio "Wir" and the various stages of commercialization and privatization Film Studio "Kronika", leads to the conclusion that the Law on Cinematography in 2005 (giving revolutionary solution in production financing area for the Polish cinematography, introducing clear rules of the game between film producers), contains provisions unfavorable for institutions under the supervision of the state.Artykuł zawiera zarys dziejów dwóch instytucji filmowych zajmujących się produkcją filmów dokumentalnych – Studia Filmowego „Kronika” i Studia Filmowego „Wir”. Ich przykład pozwala zweryfikować ogólne stwierdzenia na temat kondycji polskiej kinematografii po 1989 roku. Omówienie kontekstu ekonomicznego, rynkowego i regulacji prawnych oraz realiów twórczości zespołowej, daje pełniejszy obraz tego, w jaki sposób producenci filmów dokumentalnych i kroniki filmowej walczyli o przetrwanie na rynku wolnych mediów. Autorka analizuje i omawia akty prawne oraz raporty finansowe, wykazując, że specyficzna sytuacja ekonomiczna i źródła finansowania "Kroniki" i "Wiru" miały bezpośredni wpływ na ilość i jakość zrealizowanych filmów dokumentalnych oraz na archiwalne notacje. Refleksje na temat warunków realizacji poszczególnych projektów obrazują strategię przetrwania instytucji nastawionych na produkcję filmów niekomercyjnych. Omówienie okoliczności upadku Studia Filmowego "Wir" oraz poszczególnych etapów komercjalizacji i prywatyzacji Studia Filmowego "Kronika", prowadzi do wniosku, że ustawa o kinematografii z 2005 roku (dająca polskiej kinematografii rewolucyjne rozwiązania w zakresie finansowania produkcji, wprowadzająca przejrzyste reguły gry pomiędzy producentami filmowymi), zawiera przepisy niekorzystne dla instytucji pozostających pod nadzorem państwowym